Wieczór autorski Kamila Janickiego

Kamil Janicki, historyk, publicysta i popularyzator nauki. Współautor książek "Źródła nienawiści" oraz "Elity w II Rzeczpospolitej", autor książek "Pijana wojna", "Pierwsze Damy II Rzeczpospolitej", "Upadłe Damy II Rzeczpospolitej", a także współtwórca serwisu internetowego ciekawostkihistoryczne.pl. autor ponad750 artykułów naukowych i popularnonaukowych.

Trudne życie renesansowych dam

Kamil Janicki - młody krakowski historyk, publicysta i redaktor - pisał już w swoich książkach o pierwszych damach II Rzeczypospolitej, kobietach-zbrodniarkach przedwojennej Polski i elitach polskiego międzywojnia. Teraz zmienił zakres czasowy swoich pisarskich zainteresowań i przeskoczył do najlepszego okresu dziejów naszego kraju. Jego najnowsza praca nosi bowiem tytuł "Damy złotego wieku".

Autor opisał w niej koronowane kobiety, które odgrywały niepoślednią rolę w Polsce XVI w.: Bonę Sforzę, Barbarę Radziwiłłównę oraz Annę Jagiellonkę. Wprawdzie zgodnie z ówczesnymi zwyczajami dla pań tych przewidziano zaledwie funkcję towarzyszek władców i ozdób przydanych majestatowi (oraz - choć to akurat było ważne zadanie - "dostarczycielek" następców tronu), to ambicja nie pozwalała im pogodzić się z takim traktowaniem. Każda z nich starała się wywalczyć dla siebie lepszą, wyższą, bardziej znaczącą pozycję. Najdalej zaszła Bona, która dzięki umiejętnemu wpływaniu na męża - króla Zygmunta Starego - wypracowała sobie wyjątkową pozycję na dworze. Prowadziła własną politykę zmierzającą do podniesienia znaczenia rodu, męża, dzieci (a w zasadzie wyłącznie syna - królewicza Zygmunta Augusta) oraz władzy królewskiej. Ściągnęło to nią nienawiść magnatów i szlachty, którzy nie wahali się nazywać ją chciwą, podstępną i zbyt dumną. "Żmija na Wawelu" - tak Kamil Janicki zatytułował jeden z rozdziałów o Bonie.

Nienawiść dotknęła też drugą renesansową damę opisaną przez autora. Barbara Radziwiłłówna - piękna magnatka z Litwy - została potajemnie żoną Zygmunt Augusta. Zakochany młody władca poślubił ją bez zgody rodziców i Sejmu, co wywołało skandal jak Polska długa i szeroka. Wzburzona "opinia publiczna" odsądzała Barbarę od czci i wiary, nazywając nierządnicą, nimfomanką i czarownicą (choć używano też mocniejszych określeń…). Ona również usiłowała zmienić swoją pożałowania godną sytuację, choć w tym przypadku chodziło raczej o ukrócenie potężnej fali nienawiści niż o zdobycie władzy. Nie udało jej się - zmarła niebawem na nowotwór pozostawiając męża w ogromnym żalu. "Litewska wiedźma" - to tytuł rozdziału o Barbarze.

O swoją pozycję walczyła też królewna Anna Jagiellonka, siostra Zygmunta Augusta. Nielubiana przez matkę (miała przecież być chłopcem!), skłócona z bratem i odsunięta na bok, nie została w odpowiednim wieku wydana za mąż i doczekała hańby staropanieństwa. W końcu jednak los Anny odwrócił się: po śmierci brata została dziedziczką rodu i władzy, a szlachta wybrała ją królem Polski i wielkim księciem litewskim. To tylko niektóre wątki przedstawione przez Kamila Janickiego w jego niezwykle ciekawej książce. Takich barwnych historii jest tam znacznie więcej.