„Klucze i kasa…” – spotkanie z prof. Janem Grabowskim i dr hab. Dariuszem Libionką

Zaproszeni goście: prof. Jan Grabowski i dr hab. Dariusz Libionka, redaktorzy i współautorzy publikacji

Prowadzenie: dr Bartosz Kwieciński (Centrum Badań Holokaustu, Uniwersytet Jagielloński)

Tytuł nawiązuje do słów, których użył Kazimierz Wyka w swoim eseju, napisanym po 1945 roku: "Na Niemców wina i zbrodnia, dla nas klucze i kasa". Publikacja została zrealizowana w ramach projektu badawczego prowadzonego przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów w Warszawie, poświęconego losom mienia żydowskiego w czasie wojny i po jej zakończeniu. Zagadnienie rabunku majątku żydowskiego było traktowane jako poboczny wątek Zagłady Żydów i nie doczekało się jak dotąd osobnego, naukowego opracowania.

Autorzy artykułów zamieszczonych w publikacji próbowali znaleźć odpowiedź m.in. na następujące pytania: Czy w "kraju bez Quislinga" możliwy był szeroki udział w rabunku żydowskich współobywateli? Czy i w jakiej mierze Polacy skorzystali materialnie na Zagładzie? Czy były to jedynie zdeprawowane jednostki, czy też można mówić o szerszym zjawisku? Czy rabowanie Żydów postrzegano jako formę współdziałania z okupantem, czy też jako swoiście pojmowaną "ochronę substancji narodowej"?

Prezentacji książki będzie towarzyszyć także dyskusja nad kwestią grabieży i restytucji mienia żydowskiego, która mimo upływu lat wciąż budzi wiele kontrowersji i pozostaje aktualna także i dzisiaj.

"Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939-1950", Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Warszawa 2014.

Prof. Jan Grabowski

Profesor na wydziale historii University of Ottawa (Kanada)

Ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim (1986). Doktorat (1994) obronił na wydziale historii Université de Montréal. Od 1994 roku pracuje na wydziale historii Université d'Ottawa.

Zainteresowania badawcze:

kwestia pomocy i ratowania Żydów, niemiecki i polski system sądowniczy na terenach okupowanej Polski, stosunki polsko-żydowskie w okupowanej Warszawie.

Wybrane publikacje książkowe:

• JUDENJAGD. Polowanie na Żydów, 1942-1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów,, Warszawa 2011. 282 s.
• Zarys Krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów, 1942-1945, Warsaw, 2011, 532 p. [redakcja razem z Barbarą Engelking]
• "Żydów łamiących prawo należy karać śmiercią!" »Przestępczość« Żydów w Warszawie 1939-1942, Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Wraszawa, 2010 , 211 s. [współautor Barbara Engelking]
• Niemcy w Krakowie, dziennik Teodora Kubalskiego, Austeria, Kraków, 2010. [Austeria publishing House, Krakow, [edycja razem ze Zbigniewem R. Grabowskim]

Dr hab. Dariusz Libionka

historyk, dr hab. profesor IFiS PAN i kierownik działu naukowego Państwowego Muzeum na Majdanku, redaktor naczelny rocznika naukowego Centrum pt. Zagłada Żydów. Studia i Materiały

Ur. 1963 w Bielsku-Białej. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Szkoły Nauk Społecznych przy IFIS PAN. Publikował m.in. w "Dziejach Najnowszych", "Biuletynie ŻIH", "Polsce 1944/1945-1999", "Yad Vashem Studies", "Znaku", "Więzi", "Gazecie Wyborczej", "Tygodniku Powszechnym". W 1998 r. obronił rozprawę doktorską pt. "Kwestia żydowska" w polskiej prasie katolickiej w latach 30-tych XX w. napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Krystyny Kersten.

Zainteresowania badawcze:

Stosunki polsko-żydowskie w XIX i XX w.; Polacy wobec Zagłady, historia PRL

Wybrane publikacje:

• Żydzi w powstańczej Warszawie (wspólnie z B. Engelking), Warszawa 2009
• Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie; Warszawa IPN 2004
• Duchowieństwo diecezji łomżyńskiej wobec antysemityzmu i zagłady Żydów [w:] Wokół Jedwabnego, red. P. Machcewicz, Krzysztof Persak, Warszawa 2002.
• Prowincja noc. Życie i zagłada Żydów w dystrykcie Warszawskim, Centrum Badań nad Zagładą Żydów i Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2007; red. i rozdział

Noty biograficzne za: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, http://www.holocaustresearch.pl/