Konferencja naukowa „Performer - dawny czy nowy paradygmat twórcy?"

Tymczasem przez figurę performera, traktowaną jako alternatywny wobec teatru reżysera paradygmat twórcy można w nowy sposób naświetlić historię teatru, uwzględniając w niej pomijane lub marginalizowane dotąd zjawiska, na nowo zdefiniować relacje twórca – wykonawca - tekst – scena – widz czy wreszcie zasypać niepotrzebną przepaść dzielącą tradycję od nowoczesności.

W obręb naszej refleksji wchodzą z jednej strony artyści należący do szeroko pojętej tradycji, których działania można ze współczesnej perspektywy zreinterpretować jako performatywne.  Szczególnie cenne będą przykłady pomijane zazwyczaj w oficjalnych nurtach historii teatru, pochodzące z polskiej, europejskiej i pozaeuropejskiej przeszłości. W takiej perspektywie można pokazać chociażby artystów włoskiego teatru, w którego centrum co najmniej do lat 30 XX wieku stał „tzw. „capocomico" czyli aktor, który jednocześnie był dramatopisarzem, inscenizatorem i menadżerem swojego zespołu (współczesnym przykładem recycklingu tej tradycji jest działalność Daria Fo).  Stąd wykłady otwierające dyskusję podczas dwudniowej konferencji wygłoszą zaproszeni przez nas włoscy goście, profesorowie Marco De Marinis, Ferdinando Taviani oraz Nicola Savarese. Ale z perspektywy performatycznej można też z powodzeniem spoglądać na postacie w historii teatru dobrze znane (np. Molier jako „capocomico" czy Mickiewicz jako improwizator). 

Z drugiej strony interesują nas współcześni artyści ostatnich dziesięcioleci reprezentujący tzw. niekanoniczne formy przedstawieniowe: „parateatr", kabaret, wodewil, „stand up comedy", „one man show", storytelling, artyści uprawiający body art itd. Proponujemy na nich wszystkich spojrzeć z jak najszerszej perspektywy, co umożliwia naszym zdaniem otwarta definicja performansu i performera. Poprzez opis i analizę poszczególnych przykładów, chcielibyśmy poddać krytycznej refleksji sam paradygmat performera, zastanawiając się na przykład, czy i jak w jego obrębie można dokonać rozróżnienia działalności artystycznej i nieartystycznej. Pragniemy także przyjrzeć się procesom budowania przez performerów relacji z widzem oraz sposobom kreowania ich miejsca w kulturze. Nieufnie podchodząc do próby nakładania uniwersalistycznego modelu rozwoju teatru i dramatu na wszystkie kultury europejskie, spodziewamy się, że w podawanych przez Państwa przykładach ujawni się też specyfika lokalnych tradycji. Chcielibyśmy wreszcie poszerzyć pole teatrologicznych i dramatologicznych badań o perspektywę performatywną uwzględniającą zjawiska dotąd pomijane lub marginalizowane.

Wystąpienia i dyskusje w obrębie poszczególnych paneli prowadzone będą w języku polskim. Zaś wykłady zaproszonych zagranicznych gości, jak i późniejsza rozmowa z nimi zostaną symultanicznie przetłumaczone z włoskiego na polski. Opłata konferencyjna, obejmująca koszty materiałów konferencyjnych, napojów i przekąsek podczas przerw kawowych, dwóch obiadów oraz obsługi konferencji wynosi 350 zł (zwolniona z podatku VAT). Poszerzone i uzupełnione wystąpienia konferencyjne zostaną zebrane w osobnym tomie, którego publikację planujemy na koniec roku 2012.