Technika Fishbowl, znana również jako "Akwarium", to metoda facylitacji, która pozwala na głęboką i skoncentrowaną dyskusję wśród wybranej grupy uczestników, podczas gdy reszta obserwuje i słucha. Chociaż dokładne pochodzenie tej techniki jest trudne do ustalenia, jest ona stosowana w różnych kontekstach, od edukacji po biznes, aby promować otwartą komunikację i aktywne słuchanie.
Głównym celem techniki Fishbowl jest umożliwienie intensywnej wymiany myśli i opinii w kontrolowanym środowisku, jednocześnie dając większej grupie uczestników możliwość obserwacji i refleksji nad dyskutowanym tematem. Dzięki temu uczestnicy mogą zyskać głębsze zrozumienie problemu i różnorodność perspektyw.
Podstawowa struktura:
Technika Fishbowl polega na tworzeniu dwóch koncentrycznych kręgów uczestników. Wewnętrzny krąg, czyli "akwarium", składa się z mniejszej grupy osób, które aktywnie dyskutują nad określonym tematem. Zewnętrzny krąg skupia resztę uczestników, którzy pełnią rolę obserwatorów. Obserwatorzy nie biorą bezpośredniego udziału w dyskusji, ale skupiają się na słuchaniu i refleksji.
Otwarte krzesło: W wewnętrznym kręgu pozostawia się jedno lub więcej pustych miejsc. Każdy z obserwatorów może zająć wolne miejsce, aby dołączyć do dyskusji, pod warunkiem opuszczenia "akwarium" przez jednego z aktywnych uczestników. Dzięki temu zachęca się do rotacji i udziału większej liczby osób w dyskusji.
Rotacyjne akwarium: Po określonym czasie (na przykład co 15 minut) uczestnicy wewnętrznego kręgu są wymieniani z obserwatorami. Pozwala to na ciągłą wymianę perspektyw i zapewnia, że każdy ma szansę na aktywny udział w dyskusji.
Technika Fishbowl może być stosowana w różnych kontekstach, od warsztatów i konferencji po spotkania w miejscu pracy. Kluczem do jej skuteczności jest jasne określenie zasad, aktywne moderowanie przez facylitatora oraz zachęcanie uczestników do otwartej i szczerze dyskusji.
Technika Fishbowl oferuje wiele korzyści, które sprawiają, że jest ona popularna w różnych kontekstach:
Promowanie głębokiej dyskusji: Dzięki ograniczonej liczbie aktywnych uczestników w "akwarium", dyskusja jest bardziej skoncentrowana i merytoryczna.
Umożliwienie obserwacji i refleksji: Osoby w zewnętrznym kręgu mają możliwość obserwowania dyskusji, co pozwala na głębszą refleksję nad poruszanymi tematami.
Zachęcanie do aktywnego słuchania: Uczestnicy zewnętrznego kręgu uczą się aktywnego słuchania, co jest kluczową umiejętnością w komunikacji.
Zaangażowanie dużej liczby osób: Chociaż w danym momencie aktywnie dyskutuje tylko kilka osób, technika Fishbowl pozwala na rotację uczestników, dzięki czemu wiele osób ma szansę na aktywny udział w dyskusji.
Aby technika Fishbowl była skuteczna, warto zastosować się do kilku wskazówek:
Przygotowanie: Przed rozpoczęciem sesji Fishbowl warto jasno określić temat dyskusji oraz zasady uczestnictwa. Dobrze jest również przygotować odpowiednie pytania lub stwierdzenia, które będą punktem wyjścia dla dyskusji.
Wybór uczestników "akwarium": W zależności od kontekstu, można wybrać uczestników wewnętrznego kręgu w sposób losowy, na podstawie ich doświadczenia lub wiedzy na dany temat, lub pozwolić im samodzielnie zdecydować o chęci udziału w dyskusji.
Rola facylitatora: Facylitator powinien aktywnie moderować dyskusję, dbając o to, aby każdy miał równą szansę na wypowiedź i aby dyskusja była konstruktywna. Warto również zachęcać uczestników zewnętrznego kręgu do dołączenia do dyskusji, jeśli mają coś ważnego do przekazania.
Zarządzanie czasem: Ustal z góry, jak długo potrwa sesja Fishbowl i jak często będą odbywać się rotacje uczestników. Może to być na przykład co 10-15 minut lub po każdej ważnej myśli lub kwestii.
Stosując się do tych wskazówek, technika Fishbowl może stać się skutecznym narzędziem facylitacji, które pozwoli na głęboką i konstruktywną dyskusję na dowolny temat.
Technika Fishbowl, mimo swoich licznych zalet, niesie ze sobą pewne wyzwania:
Dominacja przez głośne głosy: Istnieje ryzyko, że dyskusję będą dominować osoby bardziej ekspresyjne lub pewne siebie, co może ograniczyć różnorodność perspektyw.
Poczucie wykluczenia: Niektórzy uczestnicy mogą czuć się wykluczeni lub nieśmiali, zwłaszcza jeśli nie mają okazji dołączyć do wewnętrznego kręgu.
Aby uniknąć tych pułapek, kluczowa jest rola facylitatora, który powinien aktywnie moderować dyskusję, dbając o równowagę i różnorodność głosów.
Technika Fishbowl, znana również jako "Akwarium", stanowi unikalne podejście do facylitacji grupowej, łącząc w sobie elementy aktywnej dyskusji i refleksyjnego słuchania. Jej struktura, polegająca na podziale uczestników na aktywnych dyskutantów i obserwatorów, pozwala na głębokie zrozumienie tematu i różnorodność perspektyw, jednocześnie zachowując porządek i skupienie podczas spotkania.
Jednym z głównych atutów techniki Fishbowl jest jej elastyczność. Może być stosowana w różnorodnych kontekstach, od edukacyjnych po biznesowe, i dostosowywana do specyficznych potrzeb i celów grupy. Dzięki możliwości rotacji uczestników każdy ma szansę na aktywny udział, co sprzyja demokratycznemu i inkluzywnemu charakterowi dyskusji.
Oczywiście, jak każda technika, Fishbowl nie jest pozbawiona wyzwań. Jednak z odpowiednim przygotowaniem, świadomością potencjalnych pułapek i aktywną rolą facylitatora, może stać się nieocenionym narzędziem w arsenale każdego moderatora czy trenera. Wspierając otwartą komunikację, promując różnorodność głosów i zachęcając do głębokiej refleksji, technika Fishbowl może przyczynić się do osiągnięcia trwałych i znaczących wyników w pracy z grupami, podobnie jak sama facylitacja - Kraków to ośrodek edukacyjny z bogatą ofertą szkół facylitacji, które kształcą w efektywnym prowadzeniu grup i spotkań.
poleca:
Kraków - imprezy, koncerty, informacje
