Szlak Renesansu w Małopolsce: Branice, Mogiła, Sucha Beskidzka

Od 10.00 do 15.00 o każdej pełnej godzinie po obu obiektach będą oprowadzać Państwa przewodnicy i historycy sztuki. Dodatkową atrakcją będzie możliwość oglądania fresków Stanisława Samostrzelnika w krużgankach Opactwa Cystersów w Mogile o godz. 10.30, 12.00 i 13.30. Wstęp wolny.

Program zwiedzania:

Opactwo Cystersów Kraków - Mogiła, ul. Klasztorna 11

10.30, 12.00. 13.30 zwiedzanie w grupach

Renesansowy Lamus w Branicach

Muzeum Archeologiczne Ośrodek Magazynowo-Studyjny w Branicach Kraków-Nowa Huta, os. Branice, ul. Sasanek 2A www.ma.krakow.pl

zwiedzanie od 10.00 – 15.00

Zamek w Suchej Beskidzkiej - Sucha Beskidzka, ul. Zamkowa 1,  www.muzeum.sucha-beskidzka.pl

zwiedzanie od 10.00 – 15.00

godz. 11.00

Koncert Zespołu Muzyki Dawnej im. Gaspare Castiglione, pt.  Muzyka dawna na Małym Wawelu za czasów Komorowskich i Wielopolskich. W programie: pieśni i tańce Średniowiecza i Renesansowej Europy.

godz. 14.00

Koncert muzyki dawnej na Zamku w Suchej Beskidzkiej w wykonaniu Zespołu Intrada, pt. Muzyka melancholii, radości i tańca. Zespół muzyki dawnej Intrada:  Aleksander Tomczyk (flety proste, gemshorny, tamburo militare, darabuka, bendir, Anna Śliwa (skrzypce, fidel, pochette), Mateusz Kowalski  (viola da gamba, Joanna Solecka (klawesyn).

Zespół Instrumentów Dawnych Intrada skupia instrumentalistów,  absolwentów Akademii Muzycznej w Krakowie, zainteresowanych wykonawstwem historycznym. Wykonuje głównie muzykę związaną z tańcem i innymi formami przedstawień scenicznych. Repertuar zespołu obejmuje utwory kilku epok, od średniowiecza po barok i klasycyzm. Muzycy grają na kopiach instrumentów dawnych mistrzów w różnych składach, w zależności od potrzeb realizowanych projektów. W dyspozycji zespołu znajdują się: barokowe skrzypce, altówka i wiolonczela, viola da gamba, viola d’amore, fidel, pochette, lira da braccio, lutnia, arcylutnia, dawne instrumenty dęte, klawesyn i rodzina instrumentów perkusyjnych. Intrada ściśle współpracuje z Baletem Dworskim Cracovia Danza przy powstawaniu spektakli tematycznych, poświęconych tradycji i kulturze epok minionych.

W  programie : Michael Praetorius (1571-1621), Ballet du Roy (Terpsichore Musarum, 1596); Giovanni Giacomo Gastoldi (1550-1609), L'innamorato, il bell'humore, amor vittorioso (Baletti a cinque voci, 1591); Fabrizio Caroso (1526/1535-1605/1620), Passo e mezzo (Nobilita di Dame, 1600;

Gasparo Zanetti (1626-1645), Gagliarda detta la Lisfeltina di Santino (Il scolaro, 1645); Giorgio Mainerio ( 1535- 1582), Ballo anglese (Il primo libro de balli..., 1578), Skyrazula marazula, Thoinot Arbeau (1519-1595), Pavane d'Espagne (Orchesographie, 1596); Michael Praetorius , Bransles Gay Ballet des anglois, Volta (Terpsichore Musarum, 1596), Branle de la Torche; Anonim (z Tabulatury Jana z Lublina XVI w.), Hayducky; Michael Praetorius , Gaillarde (Terpsichore Musarum, 1596); Cesare Negri (ok. 1535-1604), La Catena d'Amore (Le Gratie d'Amore, 1602); Anonim (z Tabulatury Jana z Lublina XVI w.), Rex; Michael Praetorius, Les Gavottes (Terpsichore Musarum, 1596); Anonim (z Tabulatury Jana z Lublina XVI w.), Taniec bez tytułu; Michael Praetorius, Branles de Poitou, Courante (Terpsichore Musarum, 1596); Pierre Phalese (ok. 1510 - ok. 1573), Batalia.

Wyjazd studyjny:

Podobnie jak w ubiegłą niedzielę, zaplanowano również nieodpłatny zorganizowany wyjazd studyjny do Opactwa Benedyktynów w Mogile i Branic. Koszt wizyty studyjnej pokrywa organizator, prosimy jednak o wcześniejsze potwierdzenie udziału na adres: kasia@villa.org.pl oraz pod nr telefonów 012 425 36 44 w.148, 153 do dnia 26 listopada, do godz. 14.00. Liczba miejsc ograniczona – decyduje kolejność zgłoszeń.

Program:

9.30 - wyjazd autokaru z Krakowa ul. Kałuży,

przejazd do Opactwa Cystersów Kraków,

10.30 - zwiedzanie krużganków z renesansowymi freskami Stanisława Samostrzelnika,

przejazd do Branic,

12.00 - wykład terenowy i zwiedzanie renesansowego Lamusa w Branicach, prowadzenie: dr Paweł Pencakowski ASP (Kraków),

Powrót do Krakowa przewidziany ok. godz. 14.30.

Lamus w Branicach

Budowla o walorach obronnych była główną i reprezentacyjną rezydencją Branickich. Jej zręby pochodzą zapewne z początków XVI w. Pełniła wówczas rolę wieży obronno-mieszkalnej. Dzisiejszy kształt uzyskała ok. 1603 r., po dobudowaniu sieni do budynku, który pierwotnie miał jedno wnętrze. Rozbudowę rezydencji przypisuje się Janowi Branickiemu (zm.1611). Modernizacji siedziby rodowej dokonał słynny warsztat Santi Gucciego (artysta jest autorem min. nagrobków króla Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu). Zapewne w tym czasie powstał też włoski ogród geometryczny. Budowlę wzniesiono na planie prostokąta (ok. 12 x 10 m). Wieża ma trójdzielne piwnice, sklepione kolebkowo. Na parterze, wzniesionym z cegieł w układzie polskim, znajduje się sień ze schodami na piętro oraz duża izba nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami.

Podobny układ dwudzielny występuje na piętrze, przykrytym belkowanym stropem modrzewiowym. Dach budowli określa się jako pogrążony lub koszowy (tzn. taki, w którym części zewnętrzne są umieszczone wyżej niż część środkowa). Jest on osłonięty attyką z arkadami i grzebieniem krenelażowym, czyli charakterystycznym, zębatym zwieńczeniem muru obronnego. Elewację zdobi, typowe dla Renesansu, sgrafitowe boniowanie, które ma imitować mur z naturalnego kamienia. Kunszt dłuta mistrzów skupionych wokół Santi Gucciego ujawnia późnorenesansowy wystrój sali na piętrze, zwłaszcza rzeźbiony kominek z wapienia pińczowskiego oznaczony datą 1603.

Opactwo Cystersów w Mogile

Te naścienne malowidła powstały w latach 1538-1541 i są ostatnim dziełem najsłynniejszego iluminatora w historii mogilskich cystersów. Stanisław Samostrzelnik - cysters z Opactwa w Mogile - dekorował wiele kodeksów rękopiśmiennych. Większość z nich znajduje się poza Krakowem. Dlaczego tak się stało? Powodów jest kilka, ale o tym najlepiej opowie zwiedzającym p. Aleksandra Grochal - historyk sztuki i konserwator zabytków. Kilka lat temu, pod kierunkiem prof. Tomasza Węcławowicza podjęła się restauracji malowideł w naszych krużgankach. Dzisiaj można oglądać je w całej krasie.

Stanisław Samostrzelnik urodził się prawdopodobnie ok. 1480 r., a zmarł w 1541 r. Pochodził z rodziny krakowskich mieszczan. Nazwisko rodowe pochodzi od wytwórców kusz i łuków. Jego rodzice - Piotr i Anna Samostrzelnikowie - mieszkali w Krakowie w dworcu cysterskiego opata. Artysta nie wdał się jednak w przodków i wstąpił do klasztoru cystersów w Mogile (dlatego często określa się go jako brata Stanisława z Mogiły). Uprawiał malarstwo sztalugowe, książkowe i ścienne. Co do tego, gdzie uczył się warsztatu, historycy są podzieleni. Jedni twierdzą, że wyszedł ze szkoły klasztornej, gdzie w XV i XVI wieku uprawiano iluminatorstwo i malarstwo ścienne. Inni z kolei są przekonani, że tak wysoki poziom artystyczny to wynik edukacji w pracowni cechowej. Miał własną pracownię w Krakowie. Od połowy lat dwudziestych XVI w. pracował dla dworu królewskiego.

Wśród jego zleceniodawców był też biskup Piotr Tomicki - najprawdopodobniej portret duchownego w krużgankach krakowskiego klasztoru oo. franciszkanów namalował właśnie utalentowany cysters. Zleceniodawców w najlepszym okresie Samostrzelnik miał tak wielu, że nie wszystkie prace oddawał w terminie. I właśnie z powodu opóźnień często stawał przed sądem. Nietypowe zlecenie przyjął w 1525 r. - razem z malarzem Janem malował chorągiew z białego adamaszku, którą 10 kwietnia Hohenzollern złożył królowi Zygmuntowi I podczas ceremonii hołdu pruskiego na krakowskim Rynku.

Zamek w Suchej Beskidzkiej

Renesansowy zamek z XVI/XVII w. w Suchej Beskidzkiej, zwany "Małym Wawelem" jest budowlą trójskrzydłową z czterema narożnymi wieżami z prostokątnym niemiarowym dziedzińcem z wjazdem od wschodu. Dwupiętrowe skrzydła południowe i zachodnie od strony dziedzińca zdobią piętrowe krużganki, gdzie w części parterowej arkady podtrzymują czworoboczne filary, a na piętrze toskańskie kolumny. Zamek był siedzibą rodów Komorowskich, Wielopolskich, Branickich i Tarnowskich. Zawiązkiem zamku był dwór obronny wzniesiony ok. 1554 r. przez Kaspra Suskiego, usytuowany na północ od Rynku, u podnóża góry Jasień.

Budowla powstała z miejscowego kamienia łamanego, obrabianego stosownie do potrzeb nielicznych szczegółów dekoracyjnych budynku. Rozbudowany w okazałą magnacką rezydencję w 1614 roku przez Piotra Komorowskiego. Następnie został powiększony i wewnątrz zmodernizowany przez Annę z Lubomirskich Wielopolską voto Małachowską (ok. 1708 roku).

Rekonstruowany w latach 1882-87 i 1905.  Na terenie parku, należącego do kompleksu zamkowego znajduje się piękna oranżeria wybudowana w stylu neogotyku angielskiego oraz Domek Ogrodnika.  O północy na krużgankach można tu ponoć spotkać Białą Panią - widmo Anny Konstancji z Lubomirskich Wielopolskiej.

Organizacja i koncepcja projektu:

Stowarzyszenie Willa Decjusza
ul. 28 lipca 17 a, 30-233 Kraków
tel. 012 425 36 44