XII Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Etiuda&Anima 2005”

Film animowany od pierwszej edycji „Etiudy” budził szczególne zainteresowanie organizatorów. Studenckie filmy animowane były obecne w programie konkursowym festiwalu, często w ramach imprez towarzyszących prezentowano dorobek szkół filmowych, wybitnych pedagogów, a także innych artystów, którzy zapraszani byli na festiwal. Pozostawało to w związku ze stałą współpracą DKF „Rotunda” z Pracownią Filmu Animowanego Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, z którą od 1996 r. przygotowywano wspólnie Krakowskie Warsztaty Filmu Animowanego.

            Choć wielu wielbicielom animacji może się to wydać niewiarygodne, w Polsce nigdy nie organizowano festiwalu z samodzielnym, międzynarodowym konkursem animacji. Mimo ogromnych, światowych sukcesów polskiej szkoły animacji w latach 60. i 70. nigdy nie doszedł do skutku projekt konfrontacji rodzimych osiągnięć z dorobkiem artystycznej animacji na świecie. Jedynie widzowie krakowskich Festiwali Filmów Krótkometrażowych i to w ograniczonym zakresie, wyznaczonym formułą festiwalu, zdominowanego przez filmy dokumentalne, mogli zobaczyć niektóre ze światowych osiągnięć w tej dziedzinie. W ostatnich latach nawet w tym skromnym zakresie rola festiwali wyraźnie jednak zmalała; wiele spośród ważnych tytułów światowej animacji po prostu do Krakowa nie dotarło.

Lukę tę niemal od początku starał się wypełniać MFF „Etiuda” prezentując filmy wybitnych twórców, współorganizując ich wizyty na festiwalu i warsztatach animacji, a także stwarzając publiczności możliwość spotkań i dyskusji z nimi. W ciągu jedenastu lat oprócz artystów polskich Kraków odwiedziła czołówka autorów światowej animacji: Christine Panuschka, Marjut Rimminen, Oksana Czerkasowa, Paul Driessen, Andriej Chrzanowski, Caroline Leaf, Borivoj Dovniković Bordo, Raul Servais, Marcell Jankovics, Ferenc Cako, Bretislav Pojar, Jan Švankmajer, bracia Stephen i Timothy Quay, Georges Schwizgebel, Nag Ansorge, Jonas Raeber, Mariola Brillowski, Kirsten Winter, Bärbel Neubauer i wielu innych.

Szerokie międzynarodowe kontakty warsztatów i festiwalu sprawiły, że w końcu narodził się projekt organizacji międzynarodowego konkursu animacji, przygotowywanego obok odbywającego się co roku konkursu etiud studenckich. Od 2005 r., wzorem światowych imprez: Annecy, Zagrzebia, Horoshimy, Ottawy i Baden, przygotowywany będzie w ramach dotychczasowego festiwalu konkurs animacji, obejmujący nie tylko etiudy studenckie, ale i cały dorobek światowej kinematografii w dziedzinie artystycznej animacji. W związku z tym Festiwal zmieni na stałe swoją nazwę na Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Etiuda&Anima”.

            MFF „Etiuda&Anima 2005” będzie także w zakresie imprez towarzyszących niemal wyłącznie poświęcony animacji. Organizacja konkursu stanie się okazją do otwarcia, uzupełnianej w latach następnych, listy najlepszych krótkometrażowych filmów animowanych, zrealizowanych na świecie od 2001 r., której nadana zostanie nazwa: „Kanon filmów animowanych nowego stulecia”. Z okazji festiwalu – już po raz trzeci, zostanie przyznana nagroda Specjalnego Złotego Dinozaura dla wybitnego artysty z powodzeniem łączącego własną twórczość z pracą pedagogiczną. Otrzyma ją uczący w Kassel, jeden z najoryginalniejszych i najbardziej cenionych twórców współczesnej animacji - holenderski artysta, dzielący czas między Kanadę, Holandię i Niemcy – Paul Driessen. Zaprezentowana zostanie retrospektywa jego filmów, a także zestaw prac uczniów artysty, odnoszących ogromne sukcesy na arenie międzynarodowej (2 Oscary). Nadanie Nagrody Paulowi Driessenowi stanie się też okazją do przypomnienia jednego z największych sukcesów artystycznych i komercyjnych w dziejach światowej animacji - „Żółtej łodzi podwodnej” George’a Dunninga, filmu, którego jednym z realizatorów był w latach 60. właśnie Paul Driessen.

Głównym tematem imprez towarzyszących obydwu konkursom będzie w tym roku „Animacja i literatura”. Pod takim tytułem  zorganizowana zostanie dyskusja panelowa z udziałem zaproszonych twórców światowego kina, której gospodarzem będzie Piotr Dumała. Z tej okazji wybitny włoski krytyk i historyk animacji Giannalberto Bendazzi wybierze kolejną „festiwalową 10-tkę” – najlepsze animowane adaptacje literatury w dziejach kina. Ważnym punktem programu imprez towarzyszących obydwu konkursom będzie prezentacja nieznanych w Polsce dotąd animacji długometrażowych. Organizatorzy czynią starania, aby znalazły się wśród nich nowe filmy: Billa Plymptona, Priita Pärna i Jana Švankmajera.

            W tegorocznym festiwalu „Etiuda&Anima” niestety bardzo skromny będzie udział naszej animacji ostatnich lat. Sprawia to głęboki kryzys produkcyjny, który od dłuższego czasu dotyka animację artystyczną w Polsce. Aktualnemu stanowi rodzimej twórczości poświęcone zostanie, przygotowane po raz pierwszy w ramach festiwalu Forum Sekcji Animacji Stowarzyszenia Filmowców Polskich, zatytułowane „Sytuacja animacji polskiej na tle animacji wschodnioeuropejskiej ostatnich lat”. Oprócz twórców i producentów polskich wezmą w nim udział przedstawiciele środowiska filmowego z Węgier, Czech i Słowacji. Oby zwiastunem przezwyciężenia wieloletniego kryzysu stała się specjalna projekcja przygotowywana wspólnie z organizatorami krakowskiego Festiwalu OFAFA, poświęcona twórczości studenckiej: „Animowane etiudy, zrealizowane w szkołach polskich w latach 2001 – 2005”. Filmy polskich studentów zostaną skonfrontowane z filmami z zagranicznych uczelni artystycznych, m.in. w: Meksyku, Beaconsfield, Ludwigsburgu, Turku, Savannah i innych.  

            Jednym z nielicznych nie animowanych akcentów, imprez towarzyszących obydwu festiwalowym konkursom, będzie prezentacja zeszłorocznego laureata dla najlepszej europejskiej szkoły festiwalu „Etiuda 2004” – University of Art Design w Helsinkach.

            Z okazji tegorocznego festiwalu rozpisany został wśród studentów szkół filmowych i artystycznych międzynarodowy konkurs na animowaną czołówkę festiwalu „Etiuda&Anima”. Termin nadsyłania prac upływa 15 października 2005 r. Komisja Konkursowa złożona z członków Biura Organizacyjnego MFF „Etiuda&Anima” ogłosi wyniki konkursu w dniu inauguracji festiwalu, tj 18 listopada 2005 r. Do konkursu animacji, zrealizowanych w latach 2001 - 2005, nadesłano ponad 400 filmów z całego świata. Filmy oceni Jury pod przewodnictwem Jerzego Kuci, w skład którego wejdą m.in.: Włoch Giannalberto Bendazzi, węgierski twórca Csaba Varga i zeszłoroczna laureatka Grand Prix Festiwalu „Etiuda” Amerykanka – Liz Blazer.  Można jeszcze nadsyłać filmy do konkursu studenckich etiud z lat 2003 – 2005. Termin przyjmowania filmów do selekcji upływa 17 września 2005 r. Filmy w konkursie etiud oceniać będzie Jury pod kierunkiem Martina Šulika. Regulamin obydwu konkursów oraz inne niezbędne informacje można znaleźć na oficjalnej stronie festiwalu: www. etiuda.org.

            Po zakończeniu Festiwalu, w warszawskim kinie „Kultura”, projekcją filmów nagrodzonych w obydwu konkursach, zostanie zainaugurowana trwająca do czerwca 2006 r. wielomiesięczna impreza filmowa „Objazdowa Etiuda&Anima”.